Consolidated PBY Catalina
Amerikaanse watervliegtuig
De Consolidated PBY Catalina (NAVO-codenaam: Mop), kortweg Catalina of Canso[1] genoemd, was een door het Amerikaanse bedrijf Consolidated Aircraft ontworpen vliegboot, die zowel op het water als op een landingsbaan kon landen. De Catalina werd door onder andere de Amerikaanse marine, de RAF, de Russische en Canadese strijdkrachten gebruikt in de jaren vanaf 1936 tot na de Tweede Wereldoorlog. Het is met circa 4051 exemplaren het meest gebouwde watervliegtuig.
In 1933 stelde de Amerikaanse marine een programma van eisen op voor een vliegboot. Consolidated ging hiermee aan het werk en op 28 maart 1935 maakte een prototype de eerste vlucht.[2] De marine was tevreden met de resultaten en de eerste vliegtuigen werden in 1937 geleverd.[2] Het toestel werd ook aan de Britten geleverd, zij gaven het de naam Catalina, en in licentie gebouwd in de Sovjet-Unie.[2]
Er zijn diverse modellen gebouwd. Tot met de PBY-4 waren het uitsluitend watervliegtuigen en de veranderingen betroffen vooral de motoren. De eerste exemplaren hadden twee motoren van elk 900 pk en dit liep op naar 1200 pk. De PBY-5A kreeg als eerste intrekbare wielen en was daardoor ook op het land te gebruiken.[2] Van de PBY-5 en PBY-5A zijn de meeste exemplaren gebouwd. in januari 1945 kwam nog de PBY-6, uitgerust met radar, in productie.
De Catalina heeft een spanwijdte van 34,32 meter en een lengte van 21,05 meter. De vleugel loopt bovenaan het vliegtuig en heeft aan beide zijden twee vleugelspanlatten en twee schroefpropeller-motoren. Sommige types hebben aan de vleugeluiteinden vlotters om het vliegtuig stabiel te houden tijdens het opstijgen van en landen op het water. Vooraan is de cockpit en daarvoor nog een navigatiepost of mitrailleurskoepel. Aan linker- en rechterkant van de romp bevinden zich ovaalronde koepels, die eveneens van mitrailleurs konden worden voorzien. De bootvormige romp maakt het toestel geschikt voor een landing op het water, en indien de Catalina op een landingsbaan moet landen kunnen een neuswiel en twee zijwielen worden uitgeklapt.